Jak rozpoznać dysleksję u dziecka?

Trudności w nauce czytania, pisania i dbania o właściwy poziom graficzny pisma są ostatecznie rozpoznawane z końcem okresu nauczania początkowego. Często jednak o występowaniu tych zaburzeń, orzeka się dopiero w gimnazjum, a nawet w liceum.

Istnieje kilka odmian dysleksji:

1. Dysleksja (w węższym znaczeniu odnosi się również do trudności w czytaniu);
2. Dysortografia - popełnianie różnego rodzaju błędów w pisowni (w tym ortograficznych), pomimo znajomości zasad poprawnej pisowni;
3. Dysgrafia - zniekształcanie liter - brzydkie, niekaligraficzne pismo;
4. Dyskalkulia - trudności w rozwiązywaniu nawet najprostszych zadań matematycznych (dodawanie, mnożenie);
5. Dysfonia - niewyraźna, bardzo cicha mowa (występuje w sporadycznych przypadkach).

Dysleksja spowodowana jest zaburzeniami podstawowych funkcji poznawczych, które mogą dotyczyć percepcji wzrokowej (widzenie, ale niedostrzeganie), percepcji fonologicznej (słyszenie, ale nieusłyszenie) oraz integracji tych procesów.

Dysleksja - trudności w nauce

Pisanie:

• trudności w przepisywaniu,
• trudności z utrzymywaniem pisma w liniaturze,
• trudności w pisaniu ze słuchu,
• wolne tempo pisania,
• mylenie liter: o-a, b-p, d-b, d-g, u-n, m-w, n-w, s-z, dz-c, sz-s, ł-l,
• nieróżnicowanie: ą-om, ę-e, n-e,
• gubienie liter, opuszczanie końcówek i cząstek wyrazów,
• trudności w pisaniu wyrazów ze zmiękczeniami, głoskami bezdźwięcznymi i dwuznakami,
• przestawianie liter w wyrazach,
• przestawianie szyku dyktowanych wyrazów,
• zniekształcanie pisma,
• niewłaściwe stosowanie małych i wielkich liter,
• trudności w różnicowaniu wyrazów podobnie brzmiących (np.: kogut-kokut),
• złe rozmieszczenie pracy pisemnej w przestrzeni,
• brak lub niewłaściwe stosowanie interpunkcji,
• błędy ortograficzne wynikające ze słabszej pamięci wzrokowej.

Czytanie:

• wolne, niepewne, "wymęczone" tempo,
• niechęć do czytania, zwłaszcza głośnego,
• opuszczanie całego wiersza,
• zamiana lub opuszczanie liter, nieprawidłowe odczytywanie całych wyrazów, zgadywanie,
• trudności w dzieleniu dłuższych wyrazów na sylaby,
• trudności w wyszukiwaniu najistotniejszej myśli w tekście.

Inne przedmioty:

• w rysowaniu - zbyt silny lub zbyt słaby nacisk ołówka, błędny kierunek odwzorowywania,
• w uczeniu się na pamięć, np.: tabliczki mnożenia, ciągów słownych,
• w nauce geografii, np.: niewłaściwa orientacja w stronach świata,
• w nauce geometrii - zakłócenia orientacji i wyobraźni przestrzennej, utrudnione przyswajanie werbalne,
• w nauce języków obcych - znaczna rozbieżność między wymową a pisownią,
• na lekcjach W-F - słaba orientacja w schemacie ciała i przestrzeni (błędne wykonywanie ćwiczeń), obniżona sprawność ruchowa,
• wolne tempo pracy, nieproporcjonalna koncentracja uwagi.

Osoby dotknięte dysleksją rozwojową powinny mieć zapewnione fachowe wsparcie pedagoga lub psychologa. Bez tego, trudno poradzić sobie z zaburzeniami, nawet przy wsparciu najbliższych osób. Nie trzeba czekać na zdiagnozowanie dysleksji rozwojowej, aby móc uczestniczyć w zajęciach terapii pedagogicznej. Sam fakt zaliczenia dziecka do tzw. grupy ryzyka dysleksji, wystarcza aby podjąć z nim pracę.

Do dokładnego zbadania dziecka można posłużyć się Skalą Ryzyka Dysleksji (SRD). Jest to narzędzie diagnostyczne, służące do przesiewowego badania dzieci w wieku wczesnoszkolnym (zerówka, pierwsza klasa) pod kątem zagrożenia dysleksją. SRD opracowała i opublikowała w książce pt. "Ryzyko dysleksji" - prof. Marta Bogdanowicz.