Jak korzystać z kompasu?

Kompas to przyrząd nawigacyjny służący do wskazywania kierunku północnego, pozwalający określić nasze położenie względem czterech stron świata. Kompas zbudowany jest z igły magnetycznej i podziałki kątowej, na której naniesione zostały odpowiednimi międzynarodowymi symbolami kierunki świata. Współczesne kompasy wypełnione są płynem, co zapobiega drganiu igły i ułatwia odczyt.

Budowa i zasady działania kompasu

Do najważniejszych części kompasu należą:

• obudowa (wypełniona płynem);
• igła magnetyczna - magnes trwały, który zawsze wskazuje północny biegun geograficzny. Igła może być wbudowana w tarczę na której znajduje się podziałka. Jeśli kompas posiada blokadę igły, należy ją zwolnić przed rozpoczęciem określania kierunku;
• podziałka od 0 do 360 stopni - określa azymut. Może znajdować się na ruchomym pierścieniu górnym lub na tarczy z igłą magnetyczną;
• elementy do precyzyjnego odczytywania i określania kierunku, czyli: soczewka, szczerbinka i muszka.

Budowa kompasu jest bardzo prosta, przez co jest to sprzęt dość niezawodny. Igła magnetyczna swobodnie się obraca, natomiast tarcza podzielona jest na cztery części oznaczające dany kierunek: Wschód (E - East), Zachód (W - West), Północ (N - North) i Południe (S - South).

Bardziej skomplikowanym kompasem jest żyroskop, używany głównie na statkach pływających oraz latających (samoloty). Urządzenie to jest już niezależnie od pola magnetycznego, które je otacza. Wskazywaniem kierunku zajmuje się nie igła magnetyczna, tylko bąk symetryczny (żyroskop) - obracający się, przytwierdzony do stałej podstawy obiekt.

Określanie kierunku za pomocą kompasu

Aby określić azymut (kąt zawarty pomiędzy kierunkiem północnym a kierunkiem marszu) należy stanąć przodem do kierunku marszu, po czym chwycić kompas w obie dłonie (najlepiej przystawić ręce do klatki piersiowej) i przytrzymać przez chwilę w pozycji poziomej, aby igła mogła się ustabilizować. Podziałkę ze stopniami należy obrócić w taki sposób, by zaznaczony na niej kierunek północny pokrywał się z kierunkiem północnym wskazywanym przez igłę. Następnie należy odczytać wskazania kompasu - jeśli podziałka jest na tarczy zintegrowanej z igłą, wystarczy od razu odczytać azymut.

Aby kompas prawidłowo wskazywał kierunek, zawsze należy go trzymać w pozycji poziomej (droższe modele mają wbudowaną poziomicę). W przeciwnym razie będzie błędnie wskazywać kierunki świata. W momencie sprawdzania kierunku przy pomocy kompasu nie należy przebywać w pobliżu urządzeń emitujących pole magnetyczne, m.in.: stacji transformatorowych, przewodów wysokiego napięcia, itp. Nie należy też trzymać w ręku metalowych przedmiotów, np.: noża.

Maszerując, należy regularnie sprawdzać na kompasie kierunek marszu, ale też często się rozglądać i zapamiętywać mijane miejsca.