Jak pielęgnować drzewko bonsai?

Bonsai to sztuka miniaturyzacji drzew polegająca na doprowadzeniu rośliny do karłowatej formy i nadaniu jej wyglądu dorosłego drzewa poprzez odpowiednią pielęgnację. Hodowla tych drzewek wymaga poświęcenia czasu i wiele cierpliwości. Oprócz podlewania i przesadzania rośliny należy też pamiętać o jej drutowaniu, przycinaniu czy naświetlaniu.

Drzewka bonsai można hodować zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz pomieszczeń. Istnieją gatunki outdoorowe przeznaczone wyłącznie do hodowli zewnętrznej m.in.: bukszpan, cis pospolity, klon palmowy, sosna drobnokwiatowa czy modrzew europejski oraz gatunki indoorowe, które przez cały rok powinny przebywać wewnątrz mieszkania, należą do nich m.in.: fiskus, fuksja, mirt zwyczajny, sageretia, serissa, karmona czy ostrokrzew karbowany.

Podlewanie bonsai

Drzewko bonsai powinno mieć stale wilgotną ziemię, dlatego należy je podlewać regularnie albo wtedy, gdy przyschnie wierzchnia warstwa podłoża. Jest to również zależne od gatunku rośliny – jedne lubią bardziej suche, inne znów wilgotniejsze podłoże.

Jeśli nie zapewnimy roślinie odpowiedniej wilgotności, liście zrobią się żółte lub brązowe i będą usychać. Natomiast zbyt duża ilość wody może doprowadzić do czernienia i wiotkości liści.

Oprócz podlewania należy zraszać wodą zielone części drzewka a także utrzymywać odpowiednią wilgotność powietrza w mieszkaniu, zwłaszcza w zimie.

Nawożenie bonsai

Rośliny te hodowane są w płytkich donicach dlatego też naturalne nawozy zawarte w glebie szybko ulegają zużyciu przez bonsai. Ziemię należy często nawozić preparatem przeznaczonym do konkretnego gatunku drzewka. Rośliny liściaste powinny być nawożone od momentu żółknięcia liści natomiast iglaste tylko do końca listopada.

Nie należy nawozić drzewka przez 3 tygodnie od momentu przesadzenia ani też poza okresem wegetacyjnym. Mamy kilka rodzajów nawozów do wyboru:

Nawóz naturalny – w tym przypadku najlepiej sprawdzi się obornik, śruta rzepakowa albo odchody domowego zwierzęcia np.: świnki morskiej.

Nawóz płynny – trzeba uważać, aby nie przesadzić z nawożeniem. Można w ten sposób przepalić korzenie bonsai.

Nawóz dolistny (płynny) stosuje się bezpośrednio na liście. Należy spryskiwać całą roślinkę za pomocą spryskiwacza, aby dostarczyć jej jak najwięcej cennych składników odżywczych.

Nawóz stały – nawożenie polega na równomiernym rozłożeniu granulek.

Przesadzanie bonsai

Czynność tę należy wykonywać biorąc pod uwagę wiek drzewka, jego gatunek oraz porę roku. Młode rośliny przesadzamy co 2 lata, starsze drzewka co 3 lata (liściaste) i co 5 lat (iglaste). Odpowiednią na to porą jest wczesna wiosna – marzec, kwiecień. Do przesadzania można użyć zwykłej ziemi albo specjalnej mieszanki, która zapewni roślinie jeszcze lepszą kondycję.

Doniczka powinna być takiej samej wielkości albo większa, jeśli korzenie zawijają się wokół bryły rośliny. Ważne jest aby naczynie do którego przesadzamy drzewko było dopasowane i stwarzało odpowiednią przestrzeń oraz warunki dla jego prawidłowego rozwoju. Na dnie doniczki należy ułożyć podkład drenażowy z granulek, których średnica nie przekracza 1 cm. Zapewnią one lepszą przepuszczalność wody. W przypadku płytszych doniczek układamy cienką warstwę drobniejszego granulatu. Otwór drenażowy powinien być zakryty specjalną siateczką, która uniemożliwi wydostawanie się korzeni i ziemi.

Po przesadzeniu obficie podlewamy drzewko i czekamy do momentu przyschnięcia podłoża. 

Przycinanie bonsai

Jest to bardzo ważna czynność służąca nadawaniu kształtu, zagęszczaniu korony oraz pobudzaniu rośliny do puszczania nowych pędów. Regularne przycinanie pędów ma wpływ na kondycję i wygląd drzewka. Starsze rośliny można przycinać nożyczkami natomiast pędy młodych usuwamy ręcznie, aby nie spowodować usychania końcówek. W momencie gdy listki zaczną opadać z drzewka, należy wyjąć je z doniczki i wstawić do wody na 72 godziny. Po tym zabiegu można z powrotem umieścić roślinę w doniczce wyłożonej nową ziemią.  

Drutowanie bonsai

Zabieg ten pozwala nadać drzewku odpowiedni kształt. Jest to szczególnie ważne u młodych roślin, których gałązki są jeszcze miękkie i łatwo je odkształcać. Do drutowania należy użyć elastycznego i nierdzewnego drutu, najlepiej aluminiowego pokrytego miedzią, odpowiedniego pod względem grubości gałęzi (średnica drutu powinna być równa od 1/6 do 1/3 średnicy gałęzi), następnie owijamy gałęzie pod kątem 45 stopni zaczynając od najgrubszych gałązek a ściągamy po ok. 3-6 miesiącach z drzewka liściastego a po ok. 1 roku z iglaka, tnąc drut na drobniejsze kawałki.

Drutowanie pnia rozpoczynamy od wprowadzenia drutu do podłoża za pniem. Musi on przylegać mocno do gałęzi i być prowadzony pod kątem 45 stopni. Ponadto drut nie powinien uciskać dolnej części połączenia pnia z gałęziami.

Naświetlanie bonsai

Drzewka typu indoor wywodzą się z terenów tropikalnych, dlatego warto je sztucznie naświetlać, zwłaszcza w zimie kiedy jest mniej słońca. Do tego celu najlepiej użyć energooszczędnej żarówki, która pobiera mniej prądu i zarazem dostarcza roślinie odpowiednią porcję światła. Użycie takiej żarówki jest bezpieczne dla rozwoju drzewka i nie zagraża jego poparzeniu. Do naświetlania bonsai można również użyć żarówki florystycznej, która wytwarza energię cieplną. W tym przypadku należy jednak uważać, aby nie przypalić gałęzi rośliny.