Jak adoptować dziecko?

Przysposobienie dziecka należy do jednej z najważniejszych i najpiękniejszych decyzji małżeństw, które posiadają już własne dzieci ale przede wszystkim tych, którym to szczęście zostało „odebrane”.

Adopcja jest w naszym kraju procesem rozciągającym się w czasie i tajnym, nakładającym na osobach uczestniczących w jej procedurze obowiązek zachowania tajemnicy; zarówno jeśli chodzi o dane osobowe przysposabianego dziecka, jego rodziców biologicznych i adopcyjnych.

Ośrodki adopcyjne

Głównym celem ośrodków opiekuńczych, działających w Polsce jest pomoc dzieciom osieroconym w przygotowaniu ich do adopcji. Domy dziecka współpracują z wieloma specjalistami, których zadaniem jest wsparcie zarówno dzieci jak i przyszłych rodziców adopcyjnych.

Ośrodki adopcyjne organizują również spotkania dla rodziców starających się o adopcję dziecka. Przeprowadzane zajęcia grupowe bądź indywidualne są świetną okazją do poznania się ludzi z podobnymi problemami i marzeniami.

Rejestracja i chęć udziału w takich spotkaniach jest korzystna dla osób oczekujących na adopcję dziecka. Ośrodek opiekuńczy może wówczas przedstawić w sądzie opinię stwierdzającą dojrzałość i gotowość wnioskodawców do przyjęcia dziecka.

Kto może adoptować dziecko?

O adopcję dziecka może starać się osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, jeżeli jej osobiste kwalifikacje świadczą o tym, iż będzie prawidłowo wywiązywała się z obowiązków przysposabiającego. Przysposobić mogą wspólnie tylko małżonkowie; następuje to również wtedy gdy osoba przysposobiona przez jednego z małżonków zostaje również przysposobiona przez drugiego małżonka.

Decyzją sądu opiekuńczego przysposobienie wspólne ma miejsce, jeśli przysposabiający był małżonkiem osoby, która wcześniej przysposobiła dziecko, a małżeństwo ustało na skutek śmierci małżonka, który dokonał przysposobienia.

Niemożliwe jest przysposobienie dziecka bez zgody drugiego małżonka, chyba że nie posiada on zdolności do czynności prawnych albo nie można się z nim porozumieć.

O adopcję nie może ubiegać się związek konkubencki.

W momencie orzeczenia adopcji, pomiędzy przysposabiającym a przysposabianym powstaje taki sam stosunek jak między rodzicami a dziećmi.

Przysposobiony nabywa nie tylko prawa ale też obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego; skutki adopcji rozciągają się również na zstępnych osoby przysposobionej.

Kto może być adoptowany?

Przysposobić można osobę małoletnią. Dziecko które ukończyło 13 rok życia wyraża osobiście zgodę na adopcję. Sytuacja prawna dzieci, które mają trafić do adopcji musi być jasno określona, tzn.: biologiczni rodzice dziecka są: pozbawieni praw rodzicielskich; wyrazili tzw. zgodę blankietową na przysposobienie dziecka ze
wskazaniem (lub bez) osoby adoptującej; są nieznani – a personalia dziecka zostały ustalone na drodze sądowej.

W przypadku sierot naturalnych sytuacja prawna regulowana jest poprzez fakt związany ze śmiercią rodziców biologicznych. Na wniosek ośrodka adopcyjnego zostaje ustanowiony sądownie opiekun prawny lub kurator, który reprezentuje interesy przysposabianego dziecka. Bez zgody kuratora adopcja może okazać się niemożliwa.
Jedynie w szczególnych sytuacjach, uzasadniających dobro dziecka – sąd może ustanowić przysposobienie dziecka mimo sprzeciwu opiekuna.

Dzieci z nieuregulowaną sytuacją prawną mogą zostać skierowane jedynie pod opiekę rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.

Przed orzeczeniem adopcji sąd opiekuńczy może określić sposób i częstotliwość indywidualnych spotkań przysposabiającego z przysposabianym.

Przysposobione dziecko otrzymuje nazwisko osoby przysposabiającej, a jeżeli został przysposobiony przez małżonków wspólnie lub też jeden z małżonków przysposobił dziecko drugiego małżonka – otrzymuje nazwisko, które noszą albo nosiłyby dzieci zrodzone z tego małżeństwa.

Na wniosek przysposabiających sąd opiekuńczy może zmienić imię lub imiona przysposabianego. Jeżeli przysposobiony ukończył 13 lat, może to nastąpić tylko za jego zgodą.

Wymagana dokumentacja:

Rodziny adopcyjne muszą dostarczyć niezbędne dokumenty:

1. Przede wszystkim wniosek do Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego o pomoc w przysposobieniu dziecka

2. Życiorysy

3. Odpisy zupełne aktów małżeństwa, a w przypadku osób samotnych odpis aktu urodzenia

4. Zaświadczenia o zatrudnieniu i dochodach

5. Opinie z zakładów pracy

6. Oświadczenia o niekaralności

7. W przypadku posiadania własnych dzieci niezbędne jest oświadczenie o posiadaniu pełni praw rodzicielskich

8. Zaświadczenia lekarskie o stanie zdrowia i wskazaniu, że osoby ubiegające się o adopcję dziecka mogą się nim opiekować w ramach rodziny adopcyjnej albo zastępczej

9. Numery PESEL

10. Fotografie

Przygotowania do procesu adopcji

Zgromadzenie wszystkich dokumentów pozwala zarejestrować się w Ośrodku i ustalić harmonogram spotkań. Następnie przeprowadzony zostaje wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania przysposabiających. Rodzina adopcyjna musi również odbyć szereg rozmów i spotkań ze specjalistami: socjologami, psychologami
i pedagogami.

Komisja Kwalifikacyjna ocenia kandydatów i dopuszcza (bądź też nie) do szkolenia dla przyszłych rodziców adopcyjnych lub zastępczych. Jeśli szkolenie zakończy się wynikiem pozytywnym, rodzice adopcyjni zostają przedstawieni Zespołowi Kwalifikacyjnemu a po zatwierdzeniu otrzymują zaświadczenie kwalifikacyjne. Następnym etapem jest oczekiwanie na propozycje dziecka gotowego do adopcji.

Przebieg procedury adopcji

Cały proces rozpoczyna się w momencie złożenia wniosku wraz z niezbędnymi dokumentami o przysposobienie dziecka. Miejscem docelowym jest biuro podawcze właściwego Sądu (Wydział Rodzinny), który po rozpatrzeniu wniosku wzywa na pierwsze posiedzenie wnioskodawców oraz opiekuna prawnego osoby przysposabianej.

Wynikiem tego spotkania jest ustalenie sposobu i terminu kontaktów przysposabiającego z przysposabianym, których celem jest wzajemne poznanie się. Później odbywa się sprawa sądowa o pełne przysposobienie, a w efekcie końcowym zostaje wydane orzeczenie o adopcji ze wszystkimi jej konsekwencjami.

Orzeczenie Sądu jest podstawą do sporządzenia przez Urząd Stanu Cywilnego nowego aktu urodzenia dziecka. „Nowi” rodzice mogą zameldować dziecko w swoim domu i można by powiedzieć, że na tym kończy się sprawa adopcji. Jednak tylko z punktu formalno-prawnego. Tak naprawdę zarówno przysposabiający jak i przysposabiani będą potrzebować wiele czasu i cierpliwości, by móc sobie w pełni zaufać i obdarzyć się
nieograniczoną miłością.

Podstawa prawna
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (zm. Dz.U. z 2010 r., Nr 125, poz. 842).