Elastyczne formy zatrudnienia

Elastyczne Formy Zatrudnienia (EFZ) charakteryzują się elastycznością czasu i miejsca pracy, a także formy stosunku pracy, formy relacji pracownika z pracodawcą, zakresu pracy oraz sposobu wynagrodzenia. Promocją EFZ zajmuje się m.in.: Europejski Fundusz Społeczny w ramach Inicjatywy Wspólnotowej Equal.

Termin "elastyczne zatrudnienie" jest również przedmiotem zainteresowania Komisji Europejskiej, która promuje model flexicurity - rozumiany jako zintegrowana strategia równoczesnego zwiększania elastyczności i bezpieczeństwa rynku pracy. Stosowanie przez pracodawców elastycznego zatrudnienia może bowiem stanowić element wsparcia firm w czasach kryzysu - elastyczne przedsiębiorstwo potrafi zmieniać swoją strukturę i dostosowywać się do okoliczności bez szkody dla spójności organizacji i realizacji jej celów gospodarczych w sposób, który wzmacnia jego pozycję rynkową.

Elastyczne Formy Zatrudnienia różnią się od tradycyjnego, sztywnego modelu pracy:

• stosunkiem pracy (umowy cywilno-prawne),
• czasem pracy (np.: praca w niepełnym wymiarze pracy),
• miejscem pracy (np.: telepraca),
• zakresem pracy (np.: job sharing),
• sposobem wynagradzania (wynagrodzenie zadaniowe).

Powyższe (nietypowe) formy zatrudnienia pozwalają pracodawcy dopasować liczbę osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie do zmieniających się warunków, w których ono funkcjonuje. Efektem stosowania EFZ powinno być obniżanie kosztów, przy jednoczesnym utrzymaniu bądź wzroście jakości pracy.

EFZ są korzystne dla osób, które z różnych przyczyn nie mogą lub po prostu nie chcą podjąć pracy w pełnym wymiarze godzin lub w jednym miejscu pracy. Najczęściej stosowane są w przypadku niepełnosprawnych, kobiet w ciąży lub wychowujących dziecko, a także osób uczących się i studiujących, emerytów oraz rencistów, osób już pracujących, ale poszukujących dodatkowego źródła dochodu, specjalistów wysokiej klasy lub przedstawicieli wolnych zawodów, niezainteresowanych stałym zatrudnieniem. EFZ to dobre rozwiązanie dla pracodawców chcących zoptymalizować strukturę zatrudnienia w swoich przedsiębiorstwach oraz dla całej gospodarki narażonej na gwałtowne fluktuacje, wynikające z potrzeb globalizującego się rynku pracy.

Do najważniejszych form organizacyjnych elastycznego zatrudnienia należy:

• zatrudnienie pracowników na indywidualnych zasadach, poza siedzibą przedsiębiorstwa;
• pozostawanie w dyspozycji pracodawcy i w gotowości do świadczenia pracy;
• łączenie pracy ze szkoleniem zawodowym przy okazji wykonywania prac zleconych przez pracodawcę;
• wynajmowanie pracowników przez pracodawcę innym podmiotom;
• świadczenie pracy przez pracowników na własny rachunek;
• zatrudnienie na czas określony w dowolnie ustalonych przez strony umowy granicach;
• podział pracy pomiędzy różnych pracowników.