Jak zachować się na rozmowie o pracę?

Jeśli personel działu zajmującego się rekrutacją pracowników zaakceptował Twoje CV i list motywacyjny, zostajesz zaproszony/zaproszona na rozmowę kwalifikacyjną.

Rozmowa kwalifikacyjna jest jednym ze sposobów selekcjonowania kandydatów, próbą weryfikacji informacji zawartych w curriculum vitae osoby ubiegającej się o konkretne stanowisko pracy. Oprócz tego potencjalny pracownik ma szansę dowiedzieć się więcej o firmie, w której zamierza pracować, a także może szerzej zaprezentować swoją wiedzę, umiejętności, predyspozycje oraz doświadczenie zawodowe.
Czas trwania rozmowy zależy przede wszystkim od tego, jaki jest idealny profil kandydata do pracy, a także od tego, czy pracodawca wie, jakiego pracownika poszukuje. Rozmowa może trwać bardzo krótko: konsultant agencji doradztwa personalnego prowadząc rekrutację na stanowisko kasjera do hipermarketu poświęca kandydatowi do 15 minut; zazwyczaj jednak trzeba być przygotowanym na rozmowę trwającą nawet 45 minut czy godzinę.

Rozmowa o pracę w zasadniczej części stanowi prezentację własnej osoby, stąd też konieczność sterowania wrażeniem, jakie wywieramy na przeprowadzającym rozmowę. Pamiętaj: powinieneś/powinnaś przedstawić się potencjalnemu pracodawcy w jak najlepszym świetle.

Symulacja rozmowy

Przed właściwą rozmową o pracę warto spróbować symulacji rozmowy kwalifikacyjnej; może Ci w tym pomóc – poprzez zadawanie pytań - ktoś z Twojej rodziny lub przyjaciół.

Każdy student przed podejściem do egzaminu ustnego marzy o tym, aby znać choć część pytań, na które będzie musiał udzielić odpowiedzi, jednak nie w każdym przypadku zagadnienia są przewidywalne. W przeciwieństwie do egzaminu na studiach, osoba ubiegająca się o pracę musi nie tylko wykazać się wiedzą, popisać elokwencją, ale również, jako osoba warta potencjalnej współpracy, przejawiać inteligencję emocjonalną. Ten rodzaj inteligencji odpowiada za nawiązywanie pozytywnych relacji z przełożonymi i współpracownikami.
Pracodawca to nie profesor, który po wpisaniu do indeksu oceny ze zdanego egzaminu odchodzi w niepamięć. Przy odrobinie szczęścia miejsce pracy, gdzie panuje atmosfera wzajemnej życzliwości staje się naszym „drugim domem” na długie miesiące, albo nawet i lata.

Poniżej znajduje się lista standardowych pytań zadawanych podczas rozmów kwalifikacyjnych wraz z przykładowymi odpowiedziami

1. Na czym polegała Pana/Pani poprzednia praca?
a) uwzględnij swoje umiejętności, które były niezbędne przy wykonywaniu pracy
b) zakres odpowiedzialności na stanowisku pracy
c) jak długo pracowałeś/aś na tym stanowisku
d) czy awansowałeś/aś w tym okresie
e) określ swoje obowiązki zawodowe, kładąc szczególny nacisk na te, które mogą mieć znaczenie w pracy, o którą się ubiegasz

2. Dlaczego odszedł Pan/odeszła Pani z poprzedniego miejsca pracy?
Ludzie rezygnują z pracy z wielu powodów. Wymień wyłącznie te, które stawiają Cię w korzystnym świetle. Nie wspominaj o tym, że wyrzucono Cię, zostałeś zwolniony/zostałaś zwolniona, popadłeś/aś w konflikt z szefem. Jeśli jednak któryś z tych powodów wyjdzie na jaw podczas rozmowy, zapewnij potencjalnego pracodawcę, że podobny problem nie będzie mieć miejsca w pracy, o którą się starasz.

Oto kilka powodów odejścia z pracy:
a) dorywczy/sezonowy charakter pracy; wygaśnięcie kontraktu
b) ogłoszenie prze firmę upadłości
c) likwidacja stanowiska pracy
d) niewystarczające zarobki
e) zbyt długi czas pracy lub konieczność odbywania częstych podróży
f) decyzja pracownika o zmianie zawodu

3. Czy wykonywał już Pan/wykonywała Pani ten rodzaj pracy, o która się Pan/Pani ubiega?
a) Tak, wykonywałem/am taką samą pracę lub podobną.
b) Jeżeli masz doświadczenie w wykonywaniu pracy, mów o nim w taki sposób, żeby przekonać pracodawcę, że znasz się na tej pracy i jesteś w stanie ją wykonywać.
c) Jeśli nie posiadasz dużego doświadczenia w danej dziedzinie, wspomnij o czymś, co świadczyłoby, że łatwo i skutecznie przyswajasz sobie nowe umiejętności, lub o czymś, co wskazywałoby na Twój zapał do przyuczenia się do tej pracy
d) Wspomnij o:
• wykonywanych przez siebie zawodach pokrewnych
• jakimkolwiek doświadczeniu zawodowym, które posiadasz
• ukończonych szkoleniach i posiadanych kwalifikacjach
• swoich zainteresowaniach, jeśli mają związek z Twoją przyszłą pracą
• Twoim optymizmie, zaangażowaniu i entuzjazmie

4. Dlaczego chce Pan/Pani u nas pracować?
Prawie zawsze pracodawcy pragną poznać motywy, które będą wskazywały na Twoją chęć dłuższego pozostania w firmie. Masz również okazję powiedzieć wszystko to, czego dowiedziałeś/aś się na temat danej firmy, pokazując w ten sposób, że zadałeś/aś sobie trud zdobycia odpowiednich informacji.
Wspomnij o:
a) renomie, jaką cieszy się firma jako pracodawca
b) posiadanej przez firmę opinii przedsiębiorstwa o dalekosiężnych planach
c) tym, że jest to praca idealna dla Ciebie
d) tym, że działalność firmy pokrywa się z Twoimi zainteresowaniami

5. Dlaczego powinniśmy zatrudnić akurat Pana/Panią, a nie kogoś innego?
• w tym przypadku bądź gotowy do udzielenia szybkiej odpowiedzi – jeśli sprawisz wrażenie, że nie wiesz, dlaczego powinieneś/aś dostać tę pracę, nie sądź, że będą to wiedzieli pracownicy przeprowadzający rozmowę kwalifikacyjną

• jeszcze raz wspomnij o swoich zaletach, nawet gdybyś miał/miała powtarzać rzeczy, które przed chwilą powiedziałeś/aś.
Odwołuj się przede wszystkim do:
a) własnych kwalifikacji
b) posiadanego doświadczenia
c) swoich zainteresowań związanych z przyszłą pracą.
Przekonaj pracodawcę, że jesteś osobą sumienna, pracowitą, wydajną, godną zaufania.

6. Jakie są Pani/Pana mocne strony?
Przedstaw swoje zalety istotne z punktu widzenia stanowiska pracy, o które się ubiegasz, np.: umiejętności, doświadczenia, zainteresowania, sumienność, wydajność, entuzjazm, umiejętność zjednywania sobie ludzi.

7. A słabe strony? Jak to u Pana/Pani wygląda?
Nie przyznawaj się do żadnych znaczących wad, ponieważ ich ujawnienie mogłoby sprawić, że pracodawca odrzuci Twoją kandydaturę. Powiedz, że nie masz wad, które przeszkodziłyby Ci w wydajnym wykonywaniu danej pracy i byciu dobrym pracownikiem.
Możesz wspomnieć o jakichś błahostkach, które zdarzają się większości ludzi: np. „Gdy jestem na przyjęciu i ktoś przedstawia mi z imienia jakąś osobę, to ja, po upływie pół godziny, chcąc porozmawiać z tą nowo poznaną osobą, za nic w świecie nie mogę sobie przypomnieć jej imienia”. Takie trywialne drobnostki mogą pomóc Ci zjednać sobie życzliwość pracowników prowadzących rozmowę.

8. Proszę opowiedzieć coś więcej o sobie.
Pytanie ma charakter otwarty, możesz więc porozmawiać na temat własnych zainteresowań, np. o tym, że są one wszechstronne i wykraczają poza sprawy związane z pracą, lub o tym, że Twoje hobby wpłynęło na wybór zawodu i doskonalenie umiejętności zawodowych
Przykładowe tematy rozmowy:
a) hobby, ulubione sposoby spędzania wolnego czasu
b) stowarzyszenia, organizacje, do których należysz; funkcje które w nich pełnisz
c) krótka historia Twojego życia: skąd pochodzisz, gdzie dorastałeś/aś, studiowałeś/aś i pracowałeś/aś.
d) dotychczasowa praca zawodowa
e) Twoja rodzina (uwaga – temat niezbyt bezpieczny dla świeżo upieczonych mężatek, jeśli pojawi się pytanie o stażu małżeńskim i o ewentualnie planowanej ciąży)

9. Jaką opinię miał na Pani/Pana temat poprzedni pracodawca?
a) przytaczaj opinię pozytywną
b) podawaj konkretne przykłady na to, że Twoja praca była doceniana, byłeś/aś punktualnym i wydajnym pracownikiem
c) jeśli jeszcze nie przedstawiłeś listów referencyjnych od poprzednich pracodawców, zasugeruj, że w każdej chwili możesz uzyskać takie dokumenty
d) nie krytykuj poprzedniego pracodawcy – Twój rozmówca może nabrać obaw, że w przyszłości nie będziesz dbać o dobre imię jego firmy

10. Ile ma Pan/Pani lat?
Pytanie o wiek może sugerować obawę rozmówcy o brak zorganizowania i doświadczenia bądź o niechęć do zmian oraz obniżoną wydajność pracy.
Przekonaj pracodawcę, ze pracownik, który osiągnął dany wiek, ma swoje zalety.
Jeśli jesteś osobą starszą, możesz użyć następujących argumentów:
a) masz chłonny, otwarty umysł, szybko i bez problemu dostosowujesz się do zmian
b) cieszysz się dobrym zdrowiem
c) nie masz zamiaru odejścia na emeryturę w ciągu kilku najbliższych lat
d) masz duże doświadczenie zawodowe, rozległą wiedzę i spore umiejętności praktyczne
e) jesteś osobą dojrzałą, odpowiedzialną, ze zdroworozsądkowym podejściem do rzeczywistości
f) lubisz przebywać w grupie ludzi w różnym wieku, o odmiennych charakterach i poglądach
Jeśli jesteś osobą młodą, nie zapomnij o następujących atutach;
a) możesz przeprowadzić się w dowolne miejsce w kraju i za granicą, jeśli Twoja praca będzie tego wymagać, bądź, wprost przeciwnie – jeśli praca ma być wykonywana w siedzibie firmy, powiedz, ze nie nosisz się z zamiarem przeprowadzki dokądkolwiek
b) chcesz się wykazać, udowodnić, że jesteś rzetelnym i dobrym pracownikiem, pełnym zapału i chęci do pracy
c) łatwo dostosowujesz się do zmian
d) lubisz uczyć się nowych rzeczy
e) nie masz złych nawyków

11. Kiedy może Pan/Pani rozpocząć pracę?
a) odpowiedz bez zastanawiania się: „Jak najszybciej” albo „W każdej chwili”
b) czas na omawianie szczegółów nastąpi wtedy, gdy zapadnie decyzja o przyjęciu Cię do pracy.

Pamiętaj: wypowiadaj się płynnie, pełnymi zdaniami, a nie równoważnikami zdań. Unikaj dygresji, tzn. odbiegania od tematu rozmowy. Utrzymuj kontakt wzrokowy z osobą, która z Toba rozmawia. Nie przerywaj rozmówcy; ze swojej stronu unikaj nadmiernego gadulstwa. Nie bądź arogancki, nie daj ponieść się emocjom. Pytania formułuj jasno i precyzyjnie, tak, aby rozmówca wiedział, o co Ci chodzi.

Po kilku symulacjach rozmowy w towarzystwie przyjaciół przekonasz się, że nie taki diabeł straszny, jak go malują i, jeśli nie przekoloryzowałeś swojego CV oraz listu motywacyjnego, nie masz powodów do obaw.

Body language - czyli mowa ciała

Przed rozmową o pracę warto przyswoić sobie tajniki komunikacji niewerbalnej. Za pomocą gestów i mimiki twarzy przekazujemy rozmówcy swoje emocje, odczucia, prawdziwe intencje. Na przykład osoba, która kłamie, stara się unikać kontaktu wzrokowego. Człowiek niecierpliwy co i rusz spogląda na zegarek, może także bębnic palcami po stole. Osoba mocno zestresowana przyjmuje postawę obronną, defensywnie krzyżując ręce na piersi. Niemile widziana jest także nadmierna, teatralna gestykulacja.

Przygotowując się do rozmowy kwalifikacyjnej pamiętaj o:
• sposobie poruszania się – prosta, emanująca pewnością siebie sylwetka oraz energiczne ruchy
• sposobie siedzenia na krześle – postawa wyprostowana, bez kiwania się w przód i w tył czy na boki
• utrzymywaniu odpowiedniego kontaktu wzrokowego z rozmówcą (optymalnie patrzenie w twarz, niekoniecznie prosto w same oczy, bo działa to deprymująco na rozmówcę, powinno zajmować około 65% czasu przeznaczonego na rozmowę)
• unikaniu gestykulacji na wysokości twarzy
• nie krzyżowaniu nóg podczas siedzenia
• uprzednim wypracowaniu metod radzenia sobie z napięciem nerwowym (np. ćwiczenia oddechowe)
• utrzymaniu odpowiedniego tonu i barwy swego głosu
• dostosowaniu się do głośności i tempa wypowiedzi rozmówcy
• odwzajemnianiu uśmiechu, pamiętając jednak, że spontaniczność powinna być kontrolowana

Po lekturze powyższych wskazówek i potrenowaniu ich w praktyce jesteś niczym profesjonalnie wyszkolony żołnierz gotowy do walki. Portugalczycy mawiają, że ten, kto dobrze przygotował się do walki, już na starcie wygrywa pół bitwy. Zatem do dzieła!