Jak sporządzić testament?

Testament jest aktem prawnym gwarantującym, że cały dorobek naszego życia trafi w ręce odpowiedniej osoby. Poniżej znajdują się wskazówki, kto i w jaki sposób może sporządzić taki dokument.

Wykonawca testamentu

Testament może napisać każda osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Posiadają ją osoby, które nie zostały ubezwłasnowolnione decyzją sądu i ukończyły 18 rok życia lub wcześniej, jeśli w wieku 16 lat zawarły związek małżeński.

Testamenty zwykłe

Ich ważność zależy od spełnienia pewnych warunków zastrzeżonych w Kodeksie cywilnym. Do tej grupy zalicza się:

1. Testament holograficzny (napisany własnoręcznie)

Napisany w całości pismem ręcznym, podpisany i opatrzony datą. Brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu, jeśli nie zachodzą wątpliwości co do:

• zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu,
• treści testamentu,
• wzajemnego stosunku kilku testamentów (w przypadku istnienia kilku różnych dokumentów, nie może być wątpliwości co do tego, który z nich jest ostateczny).

Jeśli testament napisany własnoręcznie zaginie, a spadkobierca jest w posiadaniu kserokopii dokumentu i może udowodnić w trakcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku fakt jego sporządzenia, wtedy testament uznaje się za ważny.

2. Testament notarialny

Dokument sporządzony w kancelarii nie różni się niczym od testamentu holograficznego poza tym, że jego autentyczność jest potwierdzona notarialnie.

3. Testament allograficzny

Jest składany wobec konkretnego organu gminy: wójta (burmistrza lub prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu lub gminy albo kierownika urzędu stanu cywilnego. Aby go sporządzić należy w obecności dwóch świadków oświadczyć swoją ostatnią wolę.

Złożenie testamentu w tej formie jest równoznaczne ze sporządzeniem protokołu zawierającego oświadczenie. Dokument ten, opatrzony datą jest odczytywany spadkodawcy w obecności świadków. Protokół musi być podpisany przez spadkodawcę, a gdy ten nie może go podpisać, w protokole zaznacza się dlaczego brakło podpisu. Testamentu w takiej formie nie mogą sporządzić osoby głuche oraz nieme.

Nieważny jest testament sporządzony przed sekretarzem gminy, skazanym prawomocnym wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania - zasada ta dotyczy wszystkich wymienionych wyżej organów.

Testamenty szczególne

O ich ważności decydują okoliczności dodatkowe (zewnętrzne). Testamenty szczególne mogą być złożone tylko w konkretnej sytuacji przez konkretne osoby i ważne są przez sześć miesięcy od ustania okoliczności dopuszczających złożenie testamentu w takiej właśnie formie.

Testamentem szczególnym jest:

1. Testament ustny

Powstaje, gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy. Aby testament był skuteczny, ostatnia wola spadkodawcy musi być oświadczona w obecności co najmniej trzech świadków.

2. Testament podróżny

Spisany podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym przed jego kapitanem.

3. Testament wojskowy

Dowódca spisuje wolę spadkodawcy i podaje datę jej spisania. Następnie wszyscy podpisują testament.

Nieważność testamentu

Nieważny jest testament sporządzony:

• przez osobę, która nie ukończyła 18 roku życia;
• przez osobę ubezwłasnowolnioną;
• przez osobę działającą w stanie wyłączającym świadome i swobodne podjęcie decyzji oraz wyrażenie woli;
• pod wpływem błędu;
• pod wpływem groźby;
• bez podpisu.

Brak testamentu

W sytuacji, gdy testament nie istnieje, prawo do spadku ma:

1. Żona lub mąż osoby zmarłej.
2. Zstępni - dzieci, wnuki lub prawnuki.
3. Rodzice.
4. Rodzeństwo.
5. Zstępni rodzeństwa - siostrzeńcy, bratankowie, a także ich dzieci.

Jeśli nie ma osób wyżej wymienionych, majątek zmarłego ustawowo przechodzi na rzecz gminy lub Skarbu Państwa.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).