Żłobek domowy / klub malucha - jakie warunki powinniśmy spełnić, aby je otworzyć?

Wprowadzona w życie 4 kwietnia 2011 roku tzw. ustawa żłobkowa ułatwia zakładanie domowych żłobków i klubów dziecięcych. W jej myśl żłobki nie są już zakładami opieki zdrowotnej a warunki, które musi spełnić osoba lub instytucja zakładająca placówkę, nie są tak rygorystyczne jak dotychczas.

Ustawa zachęca również przedsiębiorców do otwierania żłobków przy zakładach pracy, co ułatwiłoby życie tysiącom pracowników. Ponadto teraz warto legalnie zatrudnić opiekunkę do dziecka, gdyż składki zdrowotne za nią pokryje państwo.  

Opieka nad dziećmi do lat 3 może być organizowana w formie żłobka i klubu dziecięcego oraz sprawowana przez dziennego opiekuna lub nianię. Prowadzący taką placówkę mają możliwość otrzymać za każde dziecko objęte opieką, dotację celową z budżetu gminy - jej wysokość ustala rada gminy. Koszty związane z pobytem dziecka w żłobku lub klubie malucha pokrywają rodzice. O wysokości tych opłat decyduj rada gminy bądź podmioty tworzące daną placówkę.

Otwierać i prowadzić żłobki domowe oraz kluby dziecięce mogą:

• Osoby fizyczne
• Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej
• Gminy

Aby móc otworzyć żłobek domowy lub klub dziecięcy i sprawować opiekę nad dziećmi do lat 3 trzeba spełnić następujące wymagania:

• Posiadać odpowiednie wykształcenie lub je uzupełnić. Opiekunem może być pielęgniarka, położna, opiekunka dziecięca, nauczyciel wychowania przedszkolnego, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej lub pedagog opiekuńczo-wychowawczy. Osoby, które posiadają wykształcenie średnie i chcą być opiekunem w żłobku lub klubie malucha, muszą posiadać co najmniej dwuletnie doświadczenie w pracy z dziećmi do lat 3 lub przejść 280 godzinne szkolenie, z czego 80 godzin to praktyki zawodowe.
• Dokonać wpisu do rejestru żłobków i klubów dziecięcych (działalność regulowana). Rejestr prowadzi prezydent miasta, burmistrz lub wójt właściwy ze względu na miejsce prowadzenia placówki.
• Osoby sprawujące opiekę nad dziećmi do lat 3 podlegają obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym.

Ustawa określa również wymogi lokalowe i sanitarne dla nowo otwieranych placówek:

• Żłobek lub klub malucha można założyć także w mieszkaniu znajdującym się na parterze budynku ale tylko pod warunkiem, że będzie przebywało w nim nie więcej niż 15 dzieci. Dla 3-5 dzieci powierzchnia lokalu musi wynosić co najmniej 16 mkw. Powyżej 5 dzieci metraż ma być odpowiednio większy. Żłobek musi posiadać co najmniej dwa pomieszczenia, w tym jedno przystosowane do odpoczynku dzieci; natomiast klub dziecięcy co najmniej jedno.
• Placówka powinna posiadać bezpośrednie, osobne wyjście na plac zabaw (teren niedostępny dla osób postronnych) a także zapewniać możliwość leżakowania niemowląt np.: na werandzie czy tarasie. Co najmniej 50% powierzchni okien musi się otwierać; oświetlenie lokalu ma być zgodne z parametrami Polskiej Normy.
• Ściany i podłogi w pomieszczeniu mają być pokryte materiałami zmywalnymi i trudnopalnymi a urządzenia sanitarne muszą posiadać centralną regulację mieszania ciepłej wody. Obowiązkowym wyposażeniem pomieszczenia jest gaśnica proszkowa o minimum 4-kilogramowej zawartości środka gaśniczego oraz apteczki.
• Pozytywna opinia komendanta straży pożarnej oraz inspektora sanitarnego jest potwierdzeniem spełnienia wszystkich wymogów określonych w ustawie.

Organizacja pracy w żłobkach i klubach dziecięcych

Opieka w żłobku (ma być zapewniona w wymiarze do 10 godzin dziennie) sprawowana jest na dziećmi, które ukończyły dwudziesty tydzień życia; natomiast w klubie dziecięcym (do 5 godzin dziennie) nad dziećmi od ukończenia przez nich pierwszego roku życia.

W żłobku domowym jeden opiekun może zajmować się maksymalnie ośmiorgiem dzieci, chyba że w grupie znajduje się dziecko niepełnosprawne, wymagające szczególnej opieki albo takie, które nie ukończyło pierwszego roku życia - wówczas maksymalnie pięciorgiem dzieci.

W klubie dziecięcym na jednego opiekuna przypada maksymalnie ośmioro dzieci a w przypadku znajdującego się w grupie dziecka niepełnosprawnego bądź wymagającego szczególnej troski - maksymalnie pięcioro.

Żłobki i kluby dziecięce mają zapewniać dzieciom opiekę w warunkach bytowych zbliżonych do domowych. Muszą gwarantować właściwą opiekę pielęgnacyjną oraz edukacyjną, uwzględniając przy tym indywidualne potrzeby i wiek każdego dziecka.

Organizację wewnętrzną żłobków domowych lub klubów dziecięcych (m.in.: godziny otwierania i zamykania placówek) określa regulamin organizacyjny nadawany i realizowany przez osobę kierującą daną placówką. 

Udogodnienie dla pracowników i pracodawców

Nowouchwalona ustawa ma zachęcać przedsiębiorców do tworzenia żłobków przy zakładach pracy. Pracodawca, który się na to zdecyduje i przeznaczy kwotę odpowiadającą 7,5 punktu procentowego z odpisu podstawowego na założenie takiej placówki, będzie mógł zwiększyć o 7,5% odpis podstawowy na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, pod warunkiem jednak że całość nadwyżki przeznaczy na działalność żłobka. Odpisy wpłacone na fundusz stanowią koszt uzyskania przychodu.

Ustawa żłobkowa zwalnia z opodatkowania świadczeń otrzymanych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, związanych z pobytem dzieci w żłobkach lub klubach malucha, osoby uprawnione do tych świadczeń.

Podstawa prawna

1. Ustawa z dnia 4 lutego 2011 roku o opiece nad dziećmi do lat 3 (Dz.U. z 2011, Nr 45, poz. 235).
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2011 roku w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych dotyczących żłobków i klubów dziecięcych (Dz.U. z 2011, Nr 69, poz. 367).