Obowiązki pracodawcy wobec pracownicy w ciąży

Pracownicy spodziewającej się dziecka, zakład pracy musi zapewnić odpowiednie, zgodne z przepisami prawa, warunki. Żeby z nich skorzystać, należy przedłożyć pracodawcy zaświadczenie lekarskie stwierdzające ciążę.

Podstawowym obowiązkiem pracodawcy wobec ciężarnej pracownicy jest utrzymanie z nią stosunku pracy - nie można jej zwolnić.

Pracownica w ciąży podlega szczególnej ochronie przed zwolnieniem, jeśli zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony lub umowy o pracę na czas określony. Wyjątkiem od tej reguły jest umowa na okres próbny, która nie przekracza jednego miesiąca. Jeśli umowa o pracę ulega rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, musi być automatycznie przedłużona do dnia porodu. Umowa na czas określony nie stanowi podstawy do zwolnienia pracownicy w ciąży, nawet po ustaniu czasu jej trwania.

Pracodawca, który zwolni ciężarną kobietę, musi liczyć się z konsekwencjami prawnymi. Pracownica może bowiem domagać się w pozwie przywrócenia do pracy lub zapłaty odszkodowania za niezgodne z prawem zwolnienie. Pracodawca może natomiast zwolnić ciężarną pracownicę dyscyplinarnie lub na skutek upadłości albo likwidacji zakładu pracy.

Pracownica spodziewająca się dziecka nie może pracować w godzinach nadliczbowych, ani w porze nocnej.

Jeśli kobieta jest zatrudniona w porze nocnej, pracodawca musi zmienić jej rozkład czasu pracy na dotychczasowym stanowisku, w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną, a jeśli jest to niemożliwe lub niecelowe - przenieść kobietę do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga zatrudniania w porze nocnej. W przypadku niemożności zmiany rozkładu czasu pracy, pracodawca zobowiązany jest zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

Bez zgody pracownicy, niemożliwe jest jej delegowanie poza stałe miejsce pracy. Podobnie, nie można jej zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy.

Pracodawca nie może powierzać pracownicy w ciąży prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia.

W wykazie prac zabronionych dla ciężarnych kobiet znajduje się m.in.: praca przy taśmie lub pod ziemią. Jeśli ciężarna zatrudniona jest na stanowisku bezwzględnie dla niej zabronionym, np.: w laboratorium przy groźnych substancjach chemicznych, pracodawca musi przenieść ją do innej pracy.

Ciężarna pracownica nie może ucierpieć na takiej zmianie finansowo. Jeśli skrócenie czasu pracy bądź przeniesienie kobiety na inne stanowisko powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownicy należy się dodatek wyrównawczy. Może jednak zaistnieć sytuacja, w której przeniesienie do innej pracy jest niemożliwe - wówczas pracodawca musi zwolnić pracownicę na niezbędny czas z obowiązku świadczenia pracy. Kobieta zachowuje wtedy prawo do dotychczasowego wynagrodzenia.

Pracownica w ciąży ma prawo do płatnych zwolnień w związku z koniecznością przeprowadzenia badań lekarskich. Za okres niezdolności do pracy w czasie ciąży, przysługuje jej 100% wynagrodzenia.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).