Umowa zlecenia a badania lekarskie i szkolenie BHP

Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, np.: umowa zlecenia czy umowa o dzieło, w zakładzie pracy lub miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Bezpiecznie i higieniczne warunki dotyczą chronienia zdrowia oraz życia osób fizycznych, wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Pracodawca w szczególności powinien:

• organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
• zapewnić przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy - wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;
• zapewnić wykonywanie nakazów, wystąpień, decyzji oraz zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;
• zapewnić wykonywanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

Należy rozróżniać status prawny osób zatrudnionych w ramach stosunku niepracowniczego, wykonujących pracę w zakładzie pracy i miejscu wskazanym przez pracodawcę od osób wykonujących pracę w miejscu wybranym przez siebie i przy pomocy swoich narzędzi pracy. W pierwszym przypadku pracodawca musi zapewnić warunki pracy zgodne z wymaganiami BHP przewidzianymi dla pracowników (chodzi tu o środki ochrony indywidualnej, odzież roboczą i odpowiednie szkolenia), a w drugim już niekoniecznie. Podobnie sprawa wygląda w przypadku badań wstępnych.

Pracodawca, który powierza wykonywanie niektórych prac osobom fizycznym w ramach umowy cywilnoprawnej oraz wyznacza miejsce wykonywania tej pracy, powinien zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W przypadku zatrudnienia osób na podstawie umowy cywilnoprawnej (nie traktuje się ich jak pracowników), pracodawca nie ma obowiązku kierowania ich na wstępne badania lekarskie i organizowania szkoleń BHP. Jeśli jednak rodzaj wykonywanej pracy, a także stopień zagrożenia związany z warunkami pracy lub przebiegiem procesów wskazuje, że nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach mogą być dopuszczone jedynie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolenie w zakresie BHP - zleceniodawca może wymagać poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu BHP.

Koszty za przeprowadzenie badań profilaktycznych osób zatrudnionych w ramach stosunku niepracowniczego, wykonujących pracę w zakładzie pracy i miejscu wskazanym przez pracodawcę, powinny być uwzględnione w umowie cywilnoprawnej. "Osoby wykonujące pracę na podstawie innej niż stosunek pracy (z wyjątkiem osób wykonujących pracę nakładczą) mogą być objęte profilaktyczną opieką zdrowotną służby medycyny pracy, ale na ich wniosek, co oznacza że podmiot zatrudniający będzie miał obowiązek kierować podległych mu zatrudnionych na takie badania, a koszty tych badać będą obciążać osoby świadczące pracę".

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku - Kodeks pracy (Dz.U. z 1974 r., Nr 24, poz. 141 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 roku o służbie medycyny pracy (Dz.U. z 1997 r., Nr 96, poz. 593 z późn. zm.).