Jakie prawa ma pracująca kobieta w ciąży oraz w czasie karmienia?

Ciąża i macierzyństwo pracownicy wiążą się z wieloma nowymi prawami i obowiązkami, jakie spotykają obie strony stosunku pracy. Poniżej przedstawiamy prawa jakie posiada kobieta od pierwszch dni ciąży.

1) Wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę

a) Jeśli jesteś zatrudniona na podstawie umowy na czas nieokreślony, jesteś chroniona od pierwszego dnia ciąży. 

b) Jeśli natomiast podpisałeś z pracodawcą umowę na czas określony:

-Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy (art. 177. § 1 Kodeks Pracy); 

-Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu (art. 177. § 3 KP) z zastrzeżeniem, że przepisu § 3 nie stosuje się do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

2) Uciążliwe prace w ciąży 

W dziale ósmym Kodeksu Pracy, dotyczącym uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, znajduje się zapis mówiący o zakazie zatrudniania kobiet przy pracach uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Wykaz tych prac znajduje się w odpowiednim rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 roku.

3) Zmiany w organizacji czasu pracy pracownicy

Wykaz prac wzbronionych kobietom zawiera także listę prac zabronionych kobietom w ciąży lub w okresie karmienia. Pracodawca ma w związku z tym obowiązek przenieść pracownicę do innej pracy,a jeżeli nie jest to możliwe, powinien pracownicę w tym czasie zwolnić z obowiązku świadczenia pracy. Jeżeli pracownica będąca w ciąży lub w okresie karmienia przedstawi zaświadczenie lekarskie stwierdzające przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania pracy, pracodawca jest obowiązany dostosować warunki pracy do wymagań określonych w przepisach albo w ten sposób ograniczyć czas pracy lub wyeliminować zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy.

4) Zwolnienia od pracy na badania lekarskie 

Jest prawo do zwolnienia od pracy na zlecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzone w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. W takim wypadku pracownica za czas nieobecności w pracy zachowuje prawo do wynagrodzenia.

5) Ograniczenia dotyczące czasu pracy

W czasie ciąży obowiązują pewne ograniczenia dotyczące czasu pracy pracownicy. Przede wszystkim pracownica będąca w ciąży lub karmiąca nie może być zatrudniana w godzinach nadliczbowych. Jeżeli w zakładzie pracy obowiązują rozkłady czasu pracy pozwalające w niektóre dni na przedłużenie czasu pracy powyżej 8 godzin, pracownice w ciąży wykonują pracę w zmniejszonym, w stosunku do innych pracowników wymiarze czasu pracy, a za czas nieprzepracowany z powodu zmniejszenia wymiaru czasu pracy przysługuje im wynagrodzenie. Kolejnym obostrzeniem jest, że pracownic w ciąży nie wolno zatrudniać w nocy. W związku z tym pracodawca ma obowiązek zmienić rozkład czasu pracy dla pracownicy na czas ciąży w taki sposób, który umożliwia jej wykonywanie pracy poza porą nocną albo w inny sposób zorganizować jej pracę. Kobiety w ciąży nie wolno delegowac poza stałe miejsce pracy bez jej zgody. Kobiety w ciąży nie można także zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy. Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy, a karmiąca więcej niż jedno dziecko – do dwóch przerw po 45 minut. Jeśli czas pracy pracownicy wynosi 4-6 godzina na dobę,  przysługuje jej jedna przerwa ,a gdy czas pracy jest krótszy niż 4 godziny przerwa na karmienie nie przysługuje. Przerwy na karmienie są wliczone do czasu pracy, a więc pracownica otrzymuje za ten czas wynagrodzenie.